در این مقاله قصد داریم توضیحاتی درباره مالیات چیست؟ | هر آنچه درباره مالیات باید بدانید! در اختیارتان قرار دهیم. دولت ها و حکومت ها برای اداره جامعه خود نیاز به دریافت مالیات دارند، مالیات با توجه به شغل، درآمد و موقعیت اجتماعی هر فردی تعیین می شود. در این مقاله به شرح کامل مالیات، هدف از پرداخت مالیات، انواع مالیات در ایران پرداخته ایم. لطفا تا پایان مقاله آگاه حساب همراه ما باشید.

مالیات چیست؟

کلمه مالیات یک واژه عربی می باشد که از جمع، مالیه ساخته می شود، به معنای خرج، دارایی و اموال می باشد. در طول تاریخ، هرگاه در نقطه ای از کره زمین کشوری تشکیل می شد، در این کشور ها سازمان مدیریت اجتماعی  جلساتی را تشکیل می دادند که طی تصمیمات این افراد در جلسه تشکیل شده، مالیات را وضع می کردند. در طول تاریخ، کشور و حکومتی را نمی توانیم پیدا کنیم که از شهروندان و ملت خود مالیات نگرفته باشد.

مالیات اکثر کشور های جهان، در گذشته طبق سخنان حاکمان تعیین می شد اما امروزه دولت، مالیات را بر حسب میزان توان اقتصادی، با توجه به شغل و حقوقی که فرد از شغل خود دریافت می کند تعیین می کند. مثلا مالیات شرکت تولید توتون و تنباکو ( دخانیات ) چند برابر یک شرکت تولید پلاستیک است. بر اساس قوانین و مقررات شهروندی، شهروندان موظف هستند که مالیات خود را در وقت معین خود پرداخت کنند.

دولت مالیات را برای تامین نیاز های عمومی مردم، حفظ منافع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور و تمام مواردی که برای حفظ جامعه نیاز است که انجام دهد مصرف می کند. هر دولت و حکومتی برای اداره، حفظ و بقای جامعه خود نیاز به امکانات مالی دارد تا بتواند به تمامی نیاز های مردم پاسخ دهد و ظایف خود را به درستی انجام دهد .

به طور کلی مالیات نوعی هزینه اجتماعی و بخشی از درآمد شهروندان است که مورد استفاده دولت قرار می گیرد و دولت نیز آن را در راستای ارائه بهترین امکانات و خدمات عمومی، سرمایه لازم جهت انجام پروژه ها و تمامی فعالیت هایی که دولت انجام می دهد، خرج می کند. پرداخت مالیات طبق مقداری که ممیزین مالیاتی وضع می کنند، اجباری است و در صورت عدم پرداخت، جرایمی به دنبال خواهد داشت. وضع مالیات در موسسات دولتی، امور مالی مالیاتی توسط ممیزین مالیاتی صورت می گیرد.

هدف از پرداخت مالیات چیست؟

حکومت، مردم و هزینه ها هر سه چرخه ای را تشکیل می دهند، به این معنا که حکومت برای جبران هزینه هایی که برای تامین نیاز و رفاه مردم خرج می کند، برای هر کسی بسته به میزان شغل و درآمدش مالیات وضع می کند که این هزینه های خرج شده جبران شود. در ادامه به توضیح تعدادی از این اهداف پرداخته ایم:

توسعه اقتصادی: یکی از اهداف مهم پرداخت مالیات، توسعه اقتصادی می باشد. دولت و حکومت برنامه ریزی های خود را طوری انجام می دهد، که با سرمایه گذاری در بخش های تولیدی کشور و یا هر نوع سیاست مالی ای که باعث شود، درذآمد کشور بالا رود و سود دهی خوبی نیز داشته باشد. یعنی برنامه ریزی ای کنند که کشور را در راستای توسعه اقتصادی با سود بالایی ببرند.

ایجاد اشتغال: هنگامی که دولت بر کالاهای وارداتی، مالیات وضع می کند جمعیت کمتری به خرید و استفاده از آن کالای وارداتی روی می آورند، در نتیجه کالاهای وارداتی کمتر شده و تولیدات در بخش داخلی رونق می گیرد در نتیجه باعث پیشرفت و گسترش مشاغل داخلی می شود.

انواع مالیات در ایران

مالیات در ایران به دو دسته تقسیم می شود که هر کدام از این دو دسته نیز به چند دسته تقسیم می شود:

• مالیات های مستقیم
• مالیات های غیر مستقیم

انواع مالیات های مستقیم: مالیات مستقیم خود به دو دسته تقسیم می شود: مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد. تفاوت این دو دسته در محاسبه کردن آن ها می باشد. مالیات بر دارایی، با توجه به دارایی و ثروتی که فرد دارد وضع می شود، مالیات بر درآمد، با توجه به درآمد و حقوقی که فرد از کار خود دریافت می کند وضع می شود.

مالیات بر دارایی: هر شخص حقیقی و حقوقی نسبت به اموالی که دارد موظف به پرداخت مالیات می باشد. یعنی پایه و اساس این مالیات دارایی و ثروت شخص است ،ثروتی که شخص خود بدست آورده یا به عنوان ارث به آن رسیده است. مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات بر دارایی می باشد، که به دارایی هایی که فرد فوت شده از خود به جا می گذارد می گویند. مالیات بر ارث نیز دو دسته است: یک دسته از آن برای هنگامی است که فرد در زمان حیات خود برای وارثین خود تقسیم می کند یک دسته برای زمانی است که اموال شخص فوت شده بین وارثین او تقسیم می شود.

حق تمبر: یکی از انواع مالیات های مستقیم، مالیات حق تمبر می باشد هر شغلی برای تهیه مجوز صدور پروانه کسب خود باید مالیات حق تمبر بپردازد، که از ماده 44 تا ماده 51 قانون مالیات های مستقیم به این موضوع اختصاص یافته است.

مالیات بر درآمد: مالیات بر درآمد جزو مالیات های مستقیم می باشد که بر اساس نوع مشاغل مالیات آن ها فرق می کند که به 8 دسته کلی تقسیم می شود:

مالیات بر درآمد املاک: صاحبان کسب و کار املاک، درآمد خود را از طریق کرایه و اجاره دادن خانه، مغازه، نقل و انتقال و… بدست می آورند که مالیات برای آن ها نیز لحاظ می شود. درآمدی که از اجاره دادن بدست آورده اند 25 درصد آن کسر می شود و مالیات با توجه به باقی مانده درآمد وضع می شود.

مالیات بر درآمد کشاورزی: طبق ماده 81 دولت، تمامی فعالیت هایی چون، فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف است و مشمول مالیات نمی باشند.

مالیت بر درآمد حقوق: به بیان ساده هر شخصی که برای شخص حقیقی یا حقوقی ای که کار می کند با توجه به مقدار حقوقی که دریافت می کند باید مالیات حقوق خود را نیز پرداخت کند و این وظیفه کارفرما می باشد که هر ماه مالیات حقوق نیروی کار خود را حساب کند از حقوقش کسر کند و آن را پرداخت کند. در نرم افزار های حسابداری بخشی از آن مختص به مالیات می باشد که با وارد کردن اطلاعات در خواستی، به آسانی مالیات هر شخص را حساب کرده، و کار فرما می تواند پرداخت کند.

مالیات بر درآمد مشاغل: درآمد مشاغل، درآمدی است که افراد از شغل خود کسب می کنند. مهم ترین بخش در مالیات بر درآمد، مالیات بر درآمد مشاغل می باشد. کارفرماها یا کسانی که خود به فعالیت اقتصادی می پردازند بر اساس مقدار حقوق و درآمدی که به دست می آورند، مالیات آن ها تعیین می گردد.

هر کارفرمایی باید تا قبل تیر ماه اظهار نامه مالیاتی خود را آماده کند و به سازمان امور مالیاتی ارسال کند. در صورتی که این کار را انجام ندهد، سازمان امور مالیاتی خود مقدار درآمد آن را تخمین میزند و میزان مالیات درآمد آن را مشخص می کند .همچنین به دلیل اینکه وظایف خود را به موقع انجام نداده اند و اظهار نامه را آماده نکرده اند، مشمول جریمه نیز می باشند.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی: مجموع درآمد شرکت ها و فعالیت افراد حقوقی از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران که پس از بررسی های لازم طبق معافیت ها و کسری ها مشمول مالیات به نرخ 25 درصد خواهد شد. اگر شخص حقوقی ایرانی دارای فعالیت انتفاعی باشد،کل درآمد بدست آمده او مشمول مالیات می باشد. اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران که به طور مستقیم فعالیت هایی در ایران انجام می دهند، مشمول مالیات می باشند.

مالیات انواع شرکت ها: هر شرکتی بسته به نوع فعالیتی ک انجام می دهد مالیات متفاوتی پرداخت می کند و مالیات هر شرکت با شرکت دیگر فرق می کند. از انواع مالیات شرکتی می توان به مالیات بر درآمد، مالیات بر عملکرد، مالیات بر اموال و املاک، مالیات تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده  اشاره کرد.

مالیات بر درآمد اتفاقی: طبق متن ماده 119تا 123 کتاب قانون مالیات های مستقیم آمده است درآمد های نقدی و غیر نقدی که شخص به خاطر انجام محاسبات، جایزه یا هر طریق دیگری که بدست آورده است، طبق نرخ ماده 131 مشمول مالیات می باشد.

انواع مالیات های غیر مستقیم:

یکی از مشکلات و معایب مالیات های غیر مستقیم این است که مالیات برای افراد فقیر و غنی یکی می باشد و فرقی بین آن ها نیست، در این صورت باعث ایجاد مشکلاتی برای دولت می شود. دولت می تواند با جایگزین کردن مالیات مستقیم به جای مالیات غیرمستقیم مشکل را بر طرف کند.

مالیات های غیر مستقیم به دو دسته که شامل مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش می باشد تقسیم می شوند. مالیات بر واردات همان مالیات گمرکی می باشد که شامل حقوق و مزایای گمرکی، سود ،ثبت سفارشات و … می باشد،

مالیات بر مصرف فروش، مانند مصرف فرآورده های نفتی ،سیگار،نوشابه و … می باشد که از بچگی در فروشگاه ها دردسترسمان بوده، به آسانی تهیه می کنیم و از آن ها استفاده می کنیم، مشمول مالیات ارزش افزوده می باشد.

مالیات حقوق و عوارض گمرکی: نرخ مالیات کالا های وارد شده و صادر شده گمرکی در هر کشوری متفاوت است. مالیات حقوق و عوارض گمرکی یکی از روش های موثر و مفید برای درآمد زایی کشور به حساب می آید و سبب رونق تولیدات داخلی می شود. نرخ این نوع مالیات باتوجه به ویژگی و ارزش کالا تعیین می گردد.

مالیات بر ارزش افزوده: این نوع مالیات به سه دسته مالیات بر ارزش افزوده از نوع تولیدی، مالیات بر ارزش افزوده از نوع درآمدی و مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف تقسیم می شود.

• مالیات بر ارزش افزوده از نوع تولیدی: این نوع مالیات بر اساس فروش کالای تولید شده محاسبه می شود، یعنی مقدار فروش کالاهای یک شرکت را بررسی می کنند و با توجه به آن مالیات وضع می کنند.
• مالیات بر ارزش افزوده از نوع درآمدی: این نوع مالیات، از پایه ی مالیات استهلاک و هزینه های جانبی کم می شود و تنها بر سرمایه گذاری خالص مالیات بر ارزش افزوده اعمال می شود.
• مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف: این نوع مالیات بر اساس خدمات، کالا و خدمات مصرفی تعیین می گردد.

مقایسه مالیات های مستقیم و مالیات های غیرمستقیم

باتوجه به توضیحات داده شده، در می یابیم که مالیات های مستقیم مالیات هایی که بطور مستقیم بدون وجود واسطه بر درآمد و دارایی هرشخص تعیین می شود و مالیات های غیر مستقیم همانطور که از نامش پیداست مالیات هایی هستند که به طور غیر مستقیم و نامحسوس از کالا و خدمات مصرف کننده تعیین می گردد

 نرخ مالیاتی: همه ساله نرخ مالیات توسط سازمان امور مالی و مالیاتی اعلام می گردد. نرخ مالیاتی در واقع همان مقدار هزینه ای است که سازمان امور مالیاتی برای یک شرکت ، موسسه یا شخص تعیین می کند و آن شخص یا شرکت موظف است در زمان مشخص شده آن را پرداخت کند. نرخ مالیاتی، یک نرخ ثابت نیست بلکه با توجه به اظهار نامه و گزارشات، با بررسی های بسیار، تعیین می شود. همچنین به توانایی مالیات دهندگان نیز توجه می کنند تا موجب ورشکستگی آن ها نشود.

پایه مالیاتی: پایه مالیاتی به عواملی در مشاغل گفته می شود که با توجه به آن ها می توانند مالیات آن ها را تخمین بزنند. عواملی چون: خرید سالانه، فروش سالانه، درآمد نا ویژه،میزان تولیدات و سایر مواردی که در دفاتر اسناد حسابداری و نرم افزار های مخصوص مالیات ثبت شده است.

ضرایب مالیاتی: ضرایب مالیاتی عبارت است از ارقام مشخصی که به صورت درصد که حاصل آنها در پایه مالیاتی در موارد تشخیص علی الراس درآمد مشمول مالیات که ماخذ اعمال نرخ مالیات قرار می گیرد.

ضریب مالیاتی چگونه تعیین می شود؟ هر ساله برای تعیین جدول ضرایب امور مالیاتی، کمیسیونی از نمایندگان سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی، شورای مرکزی، نماینده نظام پزشکی و تعداد نماینده در اصناف دیگری تشکیل می شود که در این کمیسیون با توجه به شرایط اقتصادی مشاغل به تفکیک و بررسی آن ها می پردازند و در نتیجه تصمیمات این کمیسیون، از طریق سازمان امور مالیاتی ضرایب مالیاتی تهیه، تنظیم و مشخص می گردد.

کلام آخر

در این بخش از مقاله به توضیح مالیات چیست؟ | هر آنچه درباره مالیات باید بدانید! پرداخته ایم. برای ساماندهی و توسعه هر کشوری، مالیات نیاز است. با وضع مالیات جامعه نظم پیدا می کند و به خوبی اداره می شود.در این مقاله سعی کردیم که شما را با مالیات، انواع آن و عوامل وابسته به آن آشنا کنیم. از شما کمال تشکر را داریم که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، لطفا نظرات خود را برایمان به صورت کامنت قرار دهید.