حسابداری صنعتی چیست؟ ✔️ | کاربرد آن در مدیریت حسابداری صنعتی

شرکت هایی که ماهیت صنعتی داشته و به تولید کالا می پردازند علاوه بر روند عادی حسابداری به شاخه مستقلی از حسابداری با نام حسابداری صنعتی نیاز دارند. در حسابداری صنعتی دغدغه مهم محاسبه قیمت تمام شده کالای تولید شده می باشد. با توجه به قیمت مواد اولیه، هزینه های جاری شرکت و حقوق پرسنل می توان قیمت یک کالا را محاسبه کرد. اما این کار به این راحتی نیست و طبق بررسی کارشناسان این حسابداری پیچیده ترین و سخت ترین شاخه حسابداری می باشد. در ادامه به طور مفصل به توضیح حسابداری صنعتی خواهیم پرداخت برای اطلاعات بیشتر در آگاه حساب همراه ما باشید.

کاربری حسابداری صنعتی تا چه میزان است؟

با توجه به تعریفی از حسابداری صنعتی ارائه شد شاید این تصور به وجود بیاید که تنها کارخانه ها و تولیدی ها نیاز به استفاده از آن دارند. با اینکه بیشترین کاربرد این نوع حسابداری در این موارد است اما شرکت های زیاد نیاز به دارند تا سیاست های این مدل حسابداری را در پیش بگیرند. شرکت های بیمه، عمده فروشی،حمل و نقل، هواپیمایی، دانشگاه‌، بانک و بیمارستان از جمله واحدهایی هستند که برای برنامه ریزی و قیمت گذاری نیاز به استفاده از این مدل حسابداری دارند. در واقع این حسابداری با بررسی هزینه ها تصمیم می گیرد برای کالا خدمات ارائه شده قیمت تعیین نماید.

بعد از بررسی هزینه ها توسط حسابدار صنعتی هزینه های شناسایی شده اندازه گیری می شود. هزینه بر اساس عوامل مختلفی تقسیم بندی می شوند تا در صورت امکان بتوان آنها مدیریت کرده و تعدادی از آنها را حذف نمود. این هزینه های طبقه بندی شده تلخیص شده و جمع آوری می شوند. این فرایند را هزینه یابی در حسابداری صنعتی می دانیم که یکی از مهمترین فعالیت های این بخش از واحد حسابداری است. این مدل حسابداری در تعامل با حسابداری مالی، مدیریت مالی یک شرکت یا واحد صنعتی، تولیدی و گاه خدماتی را امکان پذیر می نماید.

تعریف هزینه ها از دید حسابداری صنعتی

قبلا گفتیم فرایند هزینه یابی مهمترین فعالیت حسابداران صنعتی است. به صورت کلی هزینه ها خروج منابع مالی از شرکت، هزینه استهلاک دارایی های شرکت، بالا رفتن بدهی ها و در انتها ترکیب این هزینه ها با هم است. هزینه در درآمد صاحبان سهام تاثیر دارند و با افزایش آنها درآمد صاحبان سهام نیز کاهش خواهد یافت. اما در حسابداری صنعتی هزینه ها انجام می شود تا یک محصول تولید شده و درآمدی به دست بیاید. هزینه ها در حسابداری صنعتی شامل سه اصل کلی هزینه مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار می شوند که در حسابداری مالی چنین تعاریفی وجود ندارد. بهتر است در اینجا هزینه سربار را تعریف کنیم. هزینه سربار شامل هزینه هایی می شود که به صورت غیر مستقیم در قیمت کالا تاثیر دارند.

طبقه بندی هزینه های حسابداری صنعتی

طبقه بندی هزینه ها در حسابداری بر اساس مبناهای مختلف انجام می شود اما معروف ترین این طبقه بندی ها بر اساس موارد زیر است.

• طبقه بندی طبیعی هزینه ها

حسابداری صنعتی این طبقه بندی هزینه ها را به دو دسته کلی هزینه ساخت یا تولید و هزینه تجاری تقسیم می شود.

• هزینه ساخت

هزینه ساخت یا تولید به هزینه هایی که گفته می شود که به صورت مستقیم در تولید یک کالا یا خدمت تاثیر دارد. مانند هزینه مواد اولیه، حقوق کارگران، هزینه های سربار و …

• هزینه تجاری

هزینه تجاری یا عملیاتی به آن دسته از هزینه ها گفته می شود که توسط دیگر واحد های شرکت به وجود می آید. هزینه قسمت های اداری، پخش، فروش و .. شامل این نوع هزینه می شود.

طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط آن ها با تولید محصول

در این طبقه بندی هزینه ها را به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تفکیک می کنند. در این مدل تفیکی هزینه ها علاوه بر هزینه مواد اولیه به هزینه هایی که در فرایند تغییر شکل مواد اولیه به کالای نهایی صرف می شود نیز توجه می شود. با ما همراه باشید تا بیشتر با این طبقه بندی آشنا شوید:

هزینه های مستقیم

در این نحوه طبقه بندی هزینه ها در حسابداری صنعتی هزینه های مستقیم به هزینه هایی گفته می شود که به صورت مستقیم در تولید کالا صرف می شوند. برای مثال در تولید یک مبل چوب به عنوان مواد اولیه هزینه مستقیم است. دستمزد کارگری که به صورت مستقیم این چوب را تراش می دهد نیز هزینه مستقیم است. در میان هزینه هایی که در طول فرایند تولید مبل صرف می شود نیز جزء هزینه های مستقیم تقسیم بندی می شود. به صورت کلی هزینه های مستقیم را به سه دسته می توان تقسیم کرد.

• مواد مستقیم

هر ماده اولیه ای که به صورت مستقیم در تولید کاربرد دارد. در مثال بالا چوب و پارچه جزء دسته هزینه های مواد مستقیم قرار دارند.

• دستمزد مستقیم

دستمز کارکنان واحد تولید جزء هزینه دستمزد مستقیم قرار می گیرد. دقت داشته باشید تنها دستمزد افرادی در این گروه قرار می گیرد که در واحد تولید کار می کنند نه شرکت صنعتی.

• سایر

هر هزینه ای که در واحد تولید به وجود می آید جز این دسته قرار می گیرد. مانند هزینه استهلاک دستگاه ها، هزینه خرید تجهیزات و ….

هزینه های غیر مستقیم یا سربار

در حسابداری صنعتی به هزینه هایی که در فرایند تولید تاثیر غیر مستقیم داشته اما در تولید محصول نقش اساسی دارند. برای مثال هزینه روغن مورد استفاده در دستگاه ها، حقوق سرگارگران و این قبیل هزینه ها. این هزینه ها اصولا مبالغ ناچیزی هستند اما عدم پرداخت آنها در فرایند تولید تاثیرگذار خواهد بود. این هزینه ها با نام هزینه سربار یا سربار تولید نیز گفته می شود.

طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط با حجم و تعداد تولید

با توجه به بازار بی ثبات ایران شرکت های تولیدی برای هزینه ها و میزان تولید خود در یک بازه زمانی بلند و کوتاه برنامه ریزی می نمایند. آنها حجم تولید خود را در یک بازه زمانی تخمین زده و تغییرات را در قیمت اعمال می نمایند. در این میان بعضی هزینه های غیر ثابت هستند مانند هزینه خرید مواد اولیه اما بعضی هزینه های برای یک بازه زمانی طولانی یکسان است مانند هزینه اجاره ملک و دستمزد کارگران. از این رو در این طبقه بندی به رفتار هزینه های دقت شده و آنها را به سه دسته کلی تقسیم نموده اند

• هزینه ثابت

هزینه ثابت هزینه هایی هستند که برای مدت طولانی یکسان هستند. برای مثال دستمزد کارگران طبق تعرفه وزارت کار تعیین شده و به مدت یکسال ثابت خواهد بود. هزینه اجاره ملک نیز در این دسته قرار می گیرد. این هزینه های با تولید ارتباط غیر مستقیم دارند. هزینه ثابت را می توان به سه دسته تقسیم نمود

• هزینه ثابت ظرفیت کارخانه
• هزینه ثابت بهره برداری
• هزینه ثابت برنامه ای

 

• هزینه متغیر

در حسابداری صنعتی هزینه های متغیر اغلب با تولید کالا ارتباط مستقیم دارند. این یعنی با افزایش تولید این هزینه های افزایش خواهد یافت. برای مثال می توان به هزینه مواد اولیه اشاره داشت که با افزایش تولید باید مواد اولیه بیشتری خریداری نمود.

• هزینه نیمه متغیر

هزینه هایی که می توان آنها ثابت نگه داشت و یا بر اساس سیاست های شرکت متغیر شوند. برای مثال اگر میزان تولید ثابت باشد هزینه برق کارخانه ثابت خواهد بود اما اگر تولید را افزایش داد هزینه برق نیز افزایش می یابد. از این رو هزینه نیمه متغیر می تواند تاثیر مستقیم بر تولید داشته باشد. اما بعضی از هزینه های نیمه متغیر در تولید تاثیر ندارند برای مثال پاداشی که به کارگران علاوه بر حقوق داده می شود.

سیستم هزینه یابی در حسابداری صنعتی چیست؟

در حسابداری صنعتی هزینه یابی اهمیت زیادی دارد و از این رو برای جمع آوری، انباشت و تخصیص هزینه ها از یک سیستم هزینه یابی و گاها ترکیب دو سیستم هزینه یابی استفاده می شود. از مهمترین سیستم های هزینه یابی باید به سیستم هزینه یابی سفارش کار و سیستم هزینه یابی مرحله ای نام برد. در واحد های  صنعتی که ابتدا مشتری میزان محصول مورد نیاز خود را سفارش داده و سپس فرایند تولید آغاز می شود از سیستم هزینه یابی سفارش کار استفاده می شود. اما کارخانه هایی که تولید انبوه داشته و محصولات را به بازار عرضه می کنند از سیستم هزینه یابی مرحله ای برای یافتن هزینه ها کمک می گیرند.

کلام آخر

آگاه حساب به عنوان عرضه کننده سیستم حسابداری سپیدار تلاش دارد که نیاز واحدهای صنعتی به نرم افزار حسابداری با کارایی بالا را تامین نماید. از دیگر خدمات شرکت باید به ارسال مشاوران، حسابداری پروژه ای، ارسال نیرو از کارآموز تا مدیر مالی و … اشاره داشت. در صورت علاقه به رشته حسابداری می توانید از طریق سایت در دوره های آموزشی ثبت نام کرده و از آموزش استادان به نام ایران بهره ببرید. لازم به ذکر است که آموزش حسابداری صنعتی نیر در بین شیلد کاری این شرکت قرار دارد.