مطابق با قوانین تجارت در ایران، شرکت ها به چند دسته تقسیم می شوند که یکی از آنها شرکت های تعاونی هستند. تعاون در لغت به معنای همکاری در رفع نیازمندی‌ های عمومی و همگانی می باشد. این نوع از شرکت ها با هدف رفع نیاز های مشترک اجتماعی و بهبود شرایط اقتصادی از طریق وام های بدون بهره و برآورده کردن شرایط و امکانات در جهت اشتغال‌زایی بیشتر که در قانون تعاون مطرح شده تشکیل می‌شود.

شرکت تعاونی چیست؟

شرکتی است از اشخاص حقیقی و حقوقی که برای رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا تشکیل می شود. به عبارت دیگر افراد با تاسیس یک شرکت تعاونی به دنبال کسب درآمد، شهرت و سودآوری برای خود و دیگر اعضا نیستند بلکه به دنبال همکاری و تعاون در راستای کمک به آسایش همگانی، کاهش هزینه ‌ها و جلوگیری از مضرات احتمالی در جامعه می باشند. همچنین ثبت شرکت تعاونی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام می شود. از ویژگی های شرکت تعاونی می‌توان به حق رأی آنها اشاره کرد. در شرکت های تعاونی هر فرد تنها دارای یک حق رأی است و این در حالیه که شرکت های غیر تعاونی معمولا افرادی که سهام یا سرمایه بیشتری در شرکت دارند از قدرت بیشتری در تصمیم گیری ها برخوردار هستند. نکته ای که وجود دارد این است که تنها افراد حقیقی می‌توانند عضو شرکت تعاونی باشند.

نکته: تمامی سازمان ها و شرکت های دولتی و بانک ها و وزارتخانه ها و شهرداری ها میتوانند در تامین و یا افزایش سرمایه شرکت های تعاونی کمک نمایند بدون آن که عضو باشند.
نکته: تعداد اعضا در شرکت های تعاونی نباید کمتر از 7 نفر باشد.

انواع شرکت های تعاونی

شرکت تعاونی تولیدی: شرکت تعاونی تولیدی، با هدف تولید کالا و محصولات تشکیل شده و فعالیت آنها در حوزه امور تولیدی مانند کشاورزی، شیلات و دامداری است. اعضای شرکت تعاونی تولیدی خودشان در شرکت مشغول به کار هستند و برای رسیدن به منفعت و سود تلاش می‌کنند، ضمن آن‌که از تخصص خود نیز برای اداره شرکت بهره‌مند می‌شوند.

شرکت تعاونی اعتباری: یکی دیگر از انواع شرکت های تعاونی، شرکت های تعاونی اعتباری هستند که به منظور رفع نیاز های شرکا تاسیس شده‌اند. این گونه تعاونی ها را افراد در گروه‌های شغلی متفاوت مطابق آیین‌نامه وزارت تعاون به وجود آورده اند و به تصویب شورای پول و اعتبار نیز رسانده می‌شود. این‌گونه شرکت تعاونی برای ایجاد سپرده بانکی، پرداخت وام به اعضا و غیره تشکیل می‌شود.

شرکت تعاونی مصرفی: شرکت تعاونی مصرفی برای انجام خدماتی مانند خدمات بهداشتی و درمانی ، تهیه آب شرب ، تاسیس آموزشگا ها و تهیه انواع کالاهای مصرفی برای تامین نیاز‌های اعضا و خانواده‌های آنان بوجود می‌آید. شرکت‌های تعاونی مصرف‌کنندگان بسیار رایج و اغلب با حذف واسطه‌ها در تلاش برای کاهش دادن قیمت خدمات ارائه‌شده هستند.

شرکت تعاونی توزیعی: شرکت‌های تعاونی توزیعی، شرکت‌هایی هستند که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالاها، خدمات مسکن فعالیت می کنند که به عنوان نمونه میتوان به شرکت های تعاونی مسکن اشاره کرد. همچنین شرکت های تعاونی توزیعی نیاز خود را با مشاغل تولیدی یا اعضای مصرف‌کننده خود با هدف کاهش هزینه و قیمت‌ها تامین می‌کند.

مزایای شرکت های تعاونی

همانطور که در مقاله به آن اشاره کردیم از مزایای تاسیس شرکت های تعاونی می ‌توان به فعالیت ‌های گسترده و موثر در حوزه ‌های تولید، توزیع، مصرف، مسکن و کشاورزی اشاره کرد. اما آیا این تنها مزایای این شرکت هاست؟ به راستی مزایای شرکت تعاونی چه هستند؟ در ادامه به تعدادی از مزایایی که شرکت‌های تعاونی از آن‌ها بهره‌مند هستند، اشاره کرده ایم.

• سپردن اجرای پروژه و طرح های دولتی به شرکت های تعاونی
• از بین بردن واسطه گران بین تولید کننده و مصرف کننده
• حمایت دولتی بیشتر شرکت های تعاونی در مقایسه با بخش خصوصی
• پرداخت یارانه سود تسهیلات بانکی و سایر هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه جهت راه‌اندازی تعاونی

معایب شرکت های تعاونی

امکان کسب سود توسط کسب و‌ کار تعاونی وجود دارد اما در برخی مواقع این شرکت‌ها با اهدافی دیگر تاسیس می‌شوند و از آن‌جایی‌که کسب سود هدف اولیه آن‌ها نیست، امکان دارد، مدیریت خوبی در مورد نحوه تخصیص منابع صورت نگیرد و شرکت‌، فعالیت تعیین شده را به خوبی انجام ندهد. در ادامه تعدادی از معایب این شرکت ها را بیان کردیم.

• فقدان توجیه اقتصادی طرح‌ها
• نارسایی و ضعف قوانین و داشتن حق رای برابر در تصمیم گیری ها
• افزایش هزینه‌های تمام‌شده تولیدات
• محدود بودن امکانات وزارت تعاون
• عدم توجه به فرهنگ بهره‌وری و بکارگیری بهینه

کلام آخر

در این مقاله از سایت آگاه حساب کاردان ابتدا به توضیح شرکت های تعاونی ، نحوه ی مدیریت و تصمیم گیری آنها و هدف از تشکیل شرکت های تعاونی پرداختیم. سپس انواع شرکت های تعاونی بر اساس فعالیت آنها را بررسی کردیم و توضیحاتی درباره ی حوزه فعالیتی و نحوه برطرف کردن تقاضا های خودشان دادیم. در نهایت هم مزایا و معایب این مدل از شرکت ها را بیان کردیم. آیا شما موافق این نوع شرکت ها هستید؟ نظر شما درباره ی نحوه ی فعالیت آنها در حوزه های مختلف چیست؟ می‌توانید نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.