در این قسمت از مقاله قصد داریم به توضیح مهم ترین اصطلاحات حسابداری که هر حسابداری باید بداند، بپردازیم. هر رشته دانشگاهی دارای یک واحد مخصوص به نام زبان تخصصی می باشد که مختص به آن رشته است و تمامی واژگان و اصطلاحات مرتبط با آن رشته را توضیح می دهد. رشته حسابداری نیز مثل دیگر رشته‌ ها دارای زبان تخصصی می باشد. داشتن آگاهی و تسلط کافی به مجموعه اصطلاحات حسابداری، از نیازهای واجب این رشته می باشد و جزوء اصول اصلی جهت ورود به بازار کار رشته حسابداری به حساب می آید. ممکن است این سوال برایمان مطرح شود که مهم ترین اصطلاحات حسابداری کدامند؟ در ادامه مقاله به توضیح مختصر هر یک از این اصطلاحات حسابداری می پردازیم، خواهشمندم تا پایان مقاله آگاه حساب همراه ما باشید.

اصطلاحات حسابداری چیست؟

رشته حسابداری یا accounting مانند گرایش های مختلف مهندسی و مدیریت، در رده اول اولویت های تحصیلی درخواست کنندگان در دانشگاه های داخل و خارج از کشور می باشد. این رشته در صنایع مختلف حسابداری و مدیریت، کاربرد دارد و روز به روز تقاضای بازار برای این قبیل رشته ها بیشتر می شود. حسابداری و حسابرسی جزوء آن دسته از رشته هایی می باشند که در اکو سیستم دورکاری (freelancering) بسیار پرطرفدار است و درصد زیادی از درآمدهای آنلاین از این طریق بدست می آید.

به طور کلی اصطلاحات حسابداری در واقع حکم الفبای حسابداری را دارند، به این شکل که داشتن تسلط کامل بر روی اصطلاحات اساسی رشته حسابداری جزوء اصول اولیه برای کسب موفقیت در این رشته به حساب می آید. یک حسابدار موظف است که تمام تلاش خود را برای شناخت کامل اصول ابتدایی که در واقع همان تشخیص اصطلاحات حسابداری می باشد، صرف کند. در ادامه مقاله به توضیح پرکاربرد ترین اصطلاحات حسابداری می پردازیم، خواهشمندم ما را همراهی بفرمائید.

جهت آشنایی با خدمات مختلف علم رشته حسابداری می توانید مقاله خدمات حسابداری را مطالعه بفرمائید.

30 مورد از مهم ترین اصطلاحات حسابداری

• دارایی: به هر چیز که به یک سازمان تعلق داشته باشد، از ارزش مادی برخوردار باشد و این امکان وجود داشته باشد که برای درآمدزایی مورد استفاده قرار گیرد، دارایی یا منبع اقتصادی می‌ گویند. دارایی‌ ها می‌ توانند به صورت مشهود باشند مثل دفتر یا تجهیزات یک دفتر، هم می تواند به صورت نامشهود باشد مثل انواع مجوزها یا برندهای تجاری.
• ارزش دفتری: در واقع ارزش دفتری به ارزش پایین آمده یا مستهلک‌ شده یک دارایی در هر زمانی بین خرید آن و لحظه ای که ارزش آن تا صفر پایین بیاید،‌ گفته می‌ شود. باید به این نکته توجه نمود که ارزش دفتری یک دارایی، صرفا آن مقداری نمی باشد که در صورت فروش آن ممکن است به‌ دست آورده شود.
•  ترازنامه: ترازنامه در واقع یک نوع گزارش مالی می باشد که میزان دارایی که یک سازمان دارد و مبالغی را که به سرمایه‌ گذاران و بستانکاران  بدهکار است را در هر زمان نشان می‌ دهد. معاملات روزانه‌ یک سازمان موجب بروز تغییرات فراوان در تراز مالی می‌ شود.
• بستانکار: در واقع بستانکار به شخص یا سازمانی گفته می شود که اجناس و یا خدماتی را فراهم می کند، با وجود این که بهای آن پرداخت نشده است.
• بدهی جاری: نوعی از بدهی می باشد که موعد پرداخت آن کمتر از یک‌ سال طول می کشد و از محل منابع در دسترس یا از طریق پدید آمدن یک بدهی جاری مشخص مانند وام بانکی کوتاه‌ مدت پرداخت می‌ گردد.
• استهلاک: استهلاک در واقع به روش پخش کردن نرخ اولیه خرید یک دارایی در طول دوره‌ ای که آن دارایی سودمند می باشد و عملکرد قابل قبولی دارد، گفته می شود. کارشناسان مالیاتی به طور معمول یک دوره‌ استهلاک مقبول برای هر نوع دارایی مشخص می‌ کنند.
• EBITDA یا درآمدهای قبل از پرداخت بهره‌‌ی وام‌ها، مالیات و استهلاک: بررسی توانایی های یک سازمان جهت کسب سود از فعالیت‌ های تولیدی بدون تأثیرگذاری مبالغ غیر نقدی تحت تاثیر استهلاک است. البته ممکن است سازمان، استهلاک را به‌ عنوان هزینه در نظر گیرد، اما هیچ گونه پرداخت نقدی‌ در این قبیل معامله دیده نمی شود.
• EBIT یا درآمدهای قبل از پرداخت بهره‌ی وام‌ها و مالیات‌: دسته ای از محاسبات که درآمد خالص سازمان قبل از تنزل مالیات و بهره‌ های هر یک از وام‌ های پرداختی را نشان می‌ دهد. این قبیل حساب و کتاب برای تعیین نمودن میزان سوددهی یک شرکت، بسیار مفید می باشد، چرا که درآمد حاصل از فعالیت‌ ها و عملیات تولیدی را با هزینه‌ های مرتبط با آن تطبیق می دهند.

• صورت سود و زیان یا صورت عملیات: در آموزش حسابداری، صورت سود و زیان با اسامی گوناگونی دیده می شود. به بعضی از آن ها صورت سود عملیات گفته می شود و به بعضی دیگر صورت درآمد حاصل از این فرآیند گفته می شود.

• اکانتینگ حسابداری: ارائه نمودن همه فعالیت‌ های یک شرکت به شکل صورت‌ های مالی و گزارشات مختلف تجاری به همه سهامداران در شرکت‌ ها گوناگون را اکانتینگ حسابداری می گویند. اکانتینگ در واقع اصطلاحی می باشد که تحت عنوان اکانتینگ شناخته شده است.

• تراز آزمایشی تعدیل شده: ترازنامه آزمایشی تعدیل شده در واقع به عنوان صورت مالی شناخته شده است که تحت آن، خالص سود حاصل از فعالیت‌ های یک کسب‌ و کار همراه با بدهی‌ های آن فهرست می‌گردد.

• دفتر روزنامه: شرکت‌ های مختلف این وظیفه را دارند که در قالب دفترهای روزنامه، همه رخدادهای مالی خود را در طول یک سال مالی با رعایت تاریخ به روز و همراه با اسناد مرتبط، ثبت و ضبط می شوند. بر اساس قانون تجارت در کشورمان، داشتن یک دفتر روزنامه برای همه مشاغل واجب و ضروری می باشد.

• اصل ثبات رویه: روش‌ های مختلف حسابداری را می‌توان برای شرکت های مختلفی استفاده کرد، که به اشکال مختلف دیده می شوند. منظور از اصل ثبات رویه این است که از یک روش خاص و مشخصی در طول زمان برای مدیریت امورات مختلف حسابداری یک شرکت استفاده شود.

• ارزش اسقاط برآوردی: هر جنسی دارای عمر مفیدی می باشد، منظور از ارزش اسقاط برآوردی این است که پس از پایان یافتن عمر مفید اجناس، ارزش و بهای فروش آن چقدر می شود.

• بستن حساب موقت: از دیگر اصطلاحات مهم حسابداری می باشد که در قالب آن همه اطلاعات مرتبط با نرخ درآمدها، هزینه‌ ها،  بدهی‌ ها و بستانکاری‌ ها در طول یک بازه زمانی مشخص به دفاتر کل و روزنامه ها منتقل می شود.

• چرخه حسابداری یا Accounting cycle: مجموعه عملیاتی می باشد که در طول آن، حسابداران صورت‌ های مالی یک واحد تجاری را برای یک دوره مشخص فراهم می‌ کنند.

• پیش دریافت درآمد: یک نوع بدهی که در زمان دریافت وجوه مختلف از مشتریان پدید می آید و موجب می گردد که گیرنده وجه تعهد کند که در آینده یک سری محصولات و یا خدمات را ارائه می کند. به پیش دریافت درآمد، درآمد انتقالی نیز می گویند.

• دارایی جاری یا Current assets: نوعی از دارایی می باشد که انتظار می‌ رود که در طول دوازده ماه یا یک چرخه معمولی عملیات واحدهای تجاری به وجوه نقد تبدیل، فروخته و یا مصرف شوند. دارایی‌ های جاری شامل پول نقد و دیگر حساب‌ ها با قابلیت نقدشوندگی بسیار سریع می باشند. حساب های دریافتنی، موجودی محصولات، سهام و دیگر اوراق بهاداری که در بازار خرید و فروش یافت می‌ شوند و جزوءدارایی های جاری محسوب می شوند.

• نقدینگی یا Liquidity: نقدینگی در علم حسابداری به زبان ساده به معنای اندازه‌ گیری سرعت تبدیل یک قلم به وجه نقد می باشد.

• حساب دائمی یا real account: حساب دائمی یا حساب حقیقی در واقع نوعی حساب‌ های بدهی، دارایی  و سرمایه می باشند که در پایان هر دوره بسته نمی‌ شوند.

• گردش موجودی کالا یا Inventory turnover: گردش موجودی کالا در واقع نسبت ارزش تمام شده کالای فروخته شده به متوسط موجودی کالا می باشد. از طریق گردش موجودی کالا می‌ توان گفت که متوسط موجودی یک کالا، در طول یک سال چندین بار فروخته شده است.

• تخفیفات فروش یا Sales Discounts: تنزل در نرخ دریافتی از یک مشتری بابت پرداخت سریع بدهی که از طرف فروشنده به عنوان انگیزه‌ ای برای سرعت بخشیدن در پرداخت برای مشتریان فراهم می گردد. یک حساب مورد نیاز برای درآمد فروش.

• متوسط دوره وصول مطالبات: متوسط دوره وصول مطالبات، در مقایسه با میانگین حساب‌های دریافتنی به فروش روزانه می باشد. این نسبت نشان دهنده این مسئله می باشد که متوسط مطالبات در طول چندین روز وصول می‌ گردد.

• دارایی ثابت: نوعی دارایی‌ می باشد که به صورت بیشتر از یک دوره‌ حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد ( بیش از یک سال) مثل رایانه و تجهیزات اداری، زمین و املاک، دستگاه های تولید، حمل و نقل و… این قبیل موارد به عنوان دارایی‌ های سرمایه‌ ای نیز به حساب می آیند.
• سود ناخالص: فرق اصلی بین درآمد و هزینه‌ اجناس فروخته شده در طول یک دوره حسابداری می باشد. این اصطلاح حسابداری، در واقع میزان درآمدی را که یک سازمان برای پوشش هزینه‌ های عملیاتی و تولیدی خود به جا می‌گذارد را نمایان می کند. 
• بدهی‌ ها: تعهدی می باشد در پرداخت بابت خرید یک دارایی یا ارائه‌ نمودن یک محصول یا خدمات به بستانکار در زمان دیگر. تا وقتی که سازمان تعهدش را نسبت به پرداخت بدهی‌ هایش عمل نکند، بستانکار ادعای مالکیت در رابط با دارایی‌ های آن شرکت را می کند. 
•  سود انباشته شده: درآمدهای انباشته‌ شده‌ در یک شرکت که تابحال بین مالکان پخش نشده باشد. این سرمایه‌ ها برای مصارف آینده‌ یک سازمان مانند سرمایه گذاری یا جهت توزیع به مالکان شرکت در آینده نگهداری شده‌اند.
• هزینه‌ های متغیر: به هزینه‌‌ هایی می گویند که به تعداد محصولات تولیدی یک سازمان تعلقی ندارد. هر چه تعداد محصولات بیشتری تولید شود، هزینه‌‌ مواد مصرفی هم بیشتر می شود. همان‌ گونه که یک سری موارد مثل دستمزدها، حمل‌ و نقل و انرژی مصرفی‌ افزایش می یابد.

• روش حذف مستقیم: یک نوع متد حسابداری برای مطالبات از بین رفته است که در آن واحدهای تجاری منتظر می مانند تا پس از سوخت حساب‌ های دریافتی آن را در دفاتر مختلف ثبت کنند.

•  بهره: پولی می باشد که وام‌ گیرنده بابت استفاده از پول‌ های وام‌ دهنده به او پرداخت می‌ کند را به عنوان بهره در نظر گرفته می شود و یا در توضیح دیگر، بهره همان بهای پول وام گرفته شده‌ است.

اصول اصلی حسابداری چیست؟

اصل بهای تمام شده: بر طبق این اصل، بهای تمام شده مجموعه دارایی ها و خدمات خریداری شده می بایست به بهای تمام شده واقعی خود ثبت گردند. ممکن است شرایطی پیش آید که خریدار این اعتقاد را داشته باشد که در معامله سود کرده است و مبلغ دارایی بیشتر از مبلغ پرداخت شده دارای ارزش می باشد. در کل هر مبلغ پرداختی در مبادله ملاک قرار داده می شود و بهای تمام شده معادل ارزش نقدی هر مبادله است.

اصل تطابق هزینه با درآمد: در اصل تطابق هزینه با درامد، اندازه گیری میزان سود در هر دوره نیازمند مقابله هر دوره هزینه با میزان درامدهای صرف شده در همان دوره می باشد. 

اصل تحقق درآمد: در اصل تحقق درآمد بدون در نظر گرفتن زمان دریافت وجه نقد، فقط در زمان تحقق، تشخیص داده می شود.

اصل شفاف سازی حقایق: همه داده ها و اطلاعات در تصمیم گیری مدیران مالی بسیار تاثیرگذار می باشند.

فرآیند های حسابداری شامل چند مرحله می باشند؟

در واقع فرآیندهای حسابداری در طول مراحلی می باشد که در هر دوره مالی به طور مکرر، تکرار می‌ شوند. هم چنین به این مراحل، چرخه حسابداری نیز گفته می شود.

جمع آوری اطلاعات و داده‌ های مالی: تشخیص معامله تجاری، قدم پایه در چرخه حسابداری می باشد. هر واحد تجاری موظف است با توجه به راهکارهای مالی، معاملات مالی و پولی را تشخیص دهد، در نتیجه فقط آن دسته از معاملاتی که به صورت پولی انجام می شوند، بررسی و ثبت می‌ شوند.

تحلیل و ثبت اطلاعات مالی: بعد از شناسایی هر تراکنش‌، قدم دوم چرخه حسابداری، تجزیه‌ و تحلیل رخدادهای مالی می باشد. در این قسمت با استفاده از داده های مالی می‌ توان هر رخداد مالی را نیز بررسی نمود.

انتقال اطلاعات از دفاتر روزنامه به دفاتر کل: بعد از ثبت نمودن رخدادهای مالی در دفاتر روزنامه، حساب‌ های خصوصی در دفتر کل ثبت می‌ گردد. این کار به صاحب کسب و  کار یا حسابدار کمک می‌ کند تا باقی مانده حساب را به شکل جداگانه تسلط داشته باشد، هم چنین در هر کسب و کاری، حسابدار نقش اصلی را ایفا می کند و باید گزارشات فصلی را در اختیار سران یک شرکت قرار دهد.

گرایش های حسابداری به چند دسته تقسیم می شوند؟

انواع مختلف گرایش های حسابداری با یکدیگر تفاوت چندان زیادی ندارند و با توجه به تامین نمودن نیازهای مختلف مشاغل و کسب‌ و کارها به انجام امور مالی گوناگون، گرایش‌ های مختلفی برای حسابداری تعریف شده است و به شرح موارد ذیل می باشد که عبارت است از:

حسابداری مدیریت (Managerial Accounting): منظور از حسابداری مدیریت، ارائه نمودن گزارش های مالی یک مجموعه به مدیران صرفا برای ارتقای سیستم می باشد. تهیه و بررسی داده های مالی یک شرکت بر عهده بخش حسابداری مدیریت می باشد.

حسابداری اجتماعی (Social Accounting): گرایش ویژه ای از حسابداری است که مسئولیت بررسی تاثیر عملکرد یک کسب‌ و کار بر جامعه را عهده دار است. در این سبک از علم حسابداری، تمرکز اصلی بر رفتار‌های یک کسب‌ و کار می باشد.

حسابداری مالیاتی (Tax Accounting): تمرکز این سبک از گرایش حسابداری بر روی مالیات می باشد و هدف اصلی آن شفاف سازی در محاسبات و کاهش نرخ بدهی مالیاتی می باشد.

کلام آخر

در این قسمت از مقاله به توضیح مهم ترین اصطلاحات حسابداری که هر حسابداری باید بداند پرداختیم و تمام تلاش خود را کردیم که بخشی مختصری از اصطلاحات حسابداری را شرح دهیم، هم چنین از همه شما عزیزان تشکر می کنم که تا پایان مقاله همراه ما بودید و خواهشمندم نظرات خود را برایمان کامنت کنید.