در این مطلب به بررسی کلی ماهیت حسابها پرداخته ایم و به سوالات شما درباره اینکه ماهیت حسابها چیست؟ و  انواع ماهیت حسابها در حسابداری و انواع حساب و ماهیت آنها و … پاسخ داده‌ایم تا انتهای مطلب در آگاه حساب با ما همراه باشید.

ماهیت حسابها چیست؟

برای تعریف ماهیت حساب ابتدا باید چند مفهم پایه ای و در عین حال بسیار مهم حسابدرای را به شما یادآوری نماییم. همانطور که می دانید مهمترین فرمول حسابداری را مورد زیر می دانیم.

دارایی = بدهی + سرمایه

حساب هایی که باعث کاهش دارایی های شرکت می شود ماهیت بستانکار دارند.
دارایی ماهیت بدهکار داره با افزایش دارایی حساب بدهکار و با کاهش دارایی بستانکار میشودحال به حساب هایی که در قسمت راست این معادله قرار می گیرند مانند موجودی نقد و موجودی بانک، موجودی کالا، دارایی ثابت و بهای تمام شده، حساب با ماهیت بدهکار گفته می شود. اما به حساب هایی مانند حساب های پرداختی، تسهیلات، سرمایه و درآمد و فروش که در سمت چپ معادله قرار دارد حساب با ماهیت بستانکار گفته می شود.

انواع ماهیت حسابها در حسابداری

ماهیت ها اصولا به دو دسته ماهیت بستانکار و بدهکار تقسیم می شود؛ اما به چهار حالت مختلف تقسیم می شود.

• ماهیت بدهکار

به حساب های مانند دارایی های جاری، دارایی های ثابت، هزینه ها و بهار تمام شده کالا حساب هایی با ماهیت بدهکار گفته می شود. در واقع آنچه شرکت به عنوان دارایی کسب کرده و یا در گذشته خریداری نموده اند همگی ماهیت بدهکار دارند. حساب هایی که باعث کاهش دارایی های شرکت می شود ماهیت بدهکار دارند.

• ماهیت بستانکار

اما حساب هایی مانند بدهی های جاری، بدهی های بلند مدت، سرمایه و درآمد حساب هایی با ماهیت بستانکار می دانیم. به صورت کلی هر حسابی که باعث افزایش دارایی های شرکت شود مانند حساب های درآمد ماهیت بستانکار دارند.

اگر برای کسب و کار خود به دنبال خدمات حسابداری هستید، روی لینک کلیک نمایید با با خدمات حسابداری شرکت آگاه حساب برای کسب و کار خود بیشتر آشنا شوید.

انواع حساب و ماهیت آنها

ماهیت حسابها در حسابداری به چند دسته تقسیم می شود. در ادامه شما را بیشتر با انواع حساب ها و ماهیت آنها آشنا می کنیم.

• ماهیت حساب فروش

در شرکت های بازرگانی هر کالایی که فروش می رود، درآمدی کسب می شود. این درآمد حاصل از فروش کالا در حساب فروش یا فروش کالا درج می شود. اما حساب فروش چه نوع حسابی به شمار می آید؟ به معادل قیمت فروش کالاهایی که در طول دوره مالی به صورت نقد و نسیه به فروش رسیده اند حساب فروش گفته می شود. حساب فروش ماهیت بستانکار دارد و با ثبت یک سند بستانکار افزایش یافته و با ثبت بدهکار کاهش می یابد.

• ماهیت پیش پرداخت

اگر قبل از اینکه هزینه ای اتفاق بی افتد وجه کل هزینه به صورت یک جا پرداخت شود، این وجه در حسابی به نام حساب پیش پرداخت ثبت می شود. برای مثال می توان به اجاره 6 ماه آینده اشاره داشت. این هزینه در حساب پیش پرداخت ثبت می شود و در زمانی که 6 ماه به اتمام رسید، وجه از این حساب خارج می شود و به عنوان هزینه ثبت می شود. پس می توان گفت که حساب پیش پرداخت ماهیت بدهکار دارد. این نوع حساب به عنوان دارایی های جاری شناخته شده و یک حساب دائمی است.

• ماهیت درآمد

درآمدی که از راه فروش کالا و یا ارائه خدمات به دست می آید باعث افزایش سرمایه شرکت می شود. حساب درآمد ماهیت بستانکار دارد و به ثبت بستانکار افزایش خواهد یافت.

• ماهیت خرید

با خرید یک کالا در شرکت های بازرگانی و یا خرید هر کالایی در دیگر انواع شرکت در یک دوره مالی چه به صورت نقد انجام شود و چه به صورت نسیه در حساب خرید ثبت می شود. به عبارتی می توان گفت با خرید کالا یک سند بدهکار ثبت می شود. حساب خرید ماهیت بدهکار دارد و با هر ثبت بدهکار افزایش و با ثبت بستانکار کاهش می یابد.

• ماهیت حساب های دریافتی

مطالبات واحد تجاری شرکت اعم از فروش کالا، پرداخت مساعده، پرداخت وام و … حساب های دریافتی را نشان می دهند. حساب های دریافتی جزء دارایی ها به حساب می آید و از آنجایی که دارایی های شرکت ماهیت بدهکار دارند، حساب دریافتی نیز ماهیت بدهکار به خود می گیرد.

• حساب هایی با ماهیت دو گانه

این نوع حساب را می توان در سمت راست و یا چپ معادله حسابداری قرار داد و مانده را در پایان سال می تواند بدهکار و یا بستانکار باشد.

• حساب های فاقد ماهیت

این نوع حساب جنبه تعهدی دارد و تغییر در آنها به عنوان رویداد مالی به شمار نمی آید.

نحوه تشخیص ماهیت حسابها

برای شناخت ماهیت یک حساب در ابتدا باید به این نتیجه رسید که این حساب گیرنده ارزش است و یا ارزش دهنده است. اگر حسابی به شرکت ارزشی اضافه نمود این حساب ماهیت بستانکار خواهد داشت. اما اگر حسابی از ارزش شرکت چیزی کاست آن حساب ماهیت بدهکار دارد.
همانطور که می دانید حساب هایی که مانده آنها بدهکار شود ماهیت بدهکار دارند. افزایش در مقدار این حساب ها در سمت بدهکار و کاهش آن در بستانکار قرار داده می شود. اما اگر مانده حساب بستانکار شود باید افزایش آن در سمت بستانکار و کاهش آن در سمت بدهکار ثبت شده و ماهیت بستانکار دارند.

انواع حساب در حسابداری

تا اینجا به ماهیت حساب ها اشاره داشتیم اما بد نیست بدانید که انواع حساب در حسابداری به چه شکل تقسیم بندی می شوند.

• حساب های موقت

حساب هایی که به شکل سود و زیان مشخص می شوند حساب های موقت هستند. چرا که در انتها مانده این حساب ها یا به صورت سود و یا به صورت زیان بسته خواهند شد. این حساب ها شامل درآمد فروش، خرید، هزینه های مستقیم خرید، برگشت از فروش، برگشت از خرید، تخفیفات نقدی خرید و فروش، کلیه هزینه ها و … می شود.

• حساب های دائمی

حساب هایی که به یک دوره مالی مربوط نمی شود و در انتهای هر دوره مالی به دوره مالی بعد منتقل می شود را حساب های دائمی یا ترازنامه می نامیم. حساب های موجودی نقد و بانک، حساب های دریافتنی/پرداختنی، موجودی مواد و کالا، پیش دریافت ها، پیش پرداخت ها و … همگی شامل حساب های دائمی هستند.

• حساب های مخلوط

مشخصا این حساب ها ترکیبی از حساب های دائمی و حساب های موقت هستند. در پایان سال مالی آن قسمت از حساب های موقت با استفاده ازتعدیلات باید به عنوان در آمد و یا هزینه شناسایی شده و بسته شوند. بقیه حساب های دائمی نیز به ترازنامه انتهای دوره منتقل می شوند.

کلام آخر

سپاس گزارم که تا انتهای مطلب ماهیت حسابها در حسابداری همراه ما بودید. شرکت حسابداری آگاه حساب کاردان این امکان را فراهم آورده است که شما بتوانید برای کسب اطلاعات کامل در زمینه های مختلف حسابداری مشاوره تلفنی، آنلاین و حتی حضوری دریافت نمایید. این شرکت به عنوان نمایند رسمی فروش نرم افزار حسابداری سپیدار آماده فروش این نرم افزار و همچنین پشتیبانی از آن را دارد.